Vulkanische wijnen in Noord‑Italië – spanning uit de diepte

Vulkanische wijnen in Noord‑Italië – spanning uit de diepte

Wijn komt niet alleen van druiven, maar net zo goed van steen. Sommige wijnen lijken dat bijna te willen bewijzen — met een zilt randje, een rokerige toon, een mineraliteit die je niet goed kunt benoemen maar wel voelt. Vaak komen ze van bodems die ooit zijn ontstaan door vuur: lava, as, porfier. In Noord‑Italië vinden we opvallend veel van zulke oude vulkanische gronden. Geen spectaculaire kraters of rokende toppen, maar stille gesteenten die diep onder de wortels nog altijd invloed uitoefenen. Dit zijn drie domeinen uit ons assortiment die dat prachtig laten zien.

Vicentini – Soave op zwarte lava

De oostelijke uitlopers van het Soavegebied, rond het dorpje Colognola ai Colli, maken deel uit van een miljoenen jaren oud vulkanisch landschap. Colognole ligt, ver buiten de Soave Classico-zone, maar dat maakt dit gebied niet minder interessant. Hier stuiten de wijnstokken op zwarte basalt en brokkelig tufsteen — overblijfselen van onderzeese vulkanische activiteit uit het Eoceen, zo’n 40 tot 50 miljoen jaar geleden. Door eeuwenlange tektonische verschuivingen en erosie kwamen deze lagen aan de oppervlakte. De bodems zijn arm, stenig en rijk aan mineralen zoals magnesium en ijzer. Water wordt spaarzaam vastgehouden, waardoor de wortels diep moeten gaan. Wat je in de fles proeft, begint dus letterlijk meters onder de grond.

Die ondergrond bepaalt veel van het karakter van de wijn. De garganega die hier staat aangeplant groeit traag, met lage opbrengsten en kleine, aromatische trossen. In de handen van Agostino Vicentini wordt dat geen uitgesproken expressieve Soave, maar juist een ingetogen, lineaire wijn. Il Casale geurt naar kamille en citrus, is slank van structuur en eindigt met een langgerekte, haast zilte mineraliteit. Geen wijn die wil imponeren — maar wel eentje die je blijft schenken. Een stille wijn met een lange echo.

Colombera & Garella – Bramaterra op porfier

Bramaterra ligt in Alto Piemonte, aan de voet van de Alpen, in een geologisch complex gebied dat gevormd is door miljoenen jaren aan vulkanische activiteit en bergvorming. De ondergrond hier bestaat grotendeels uit porfier — een hard, stollingsgesteente dat ontstaat uit magma dat traag afkoelt. Deze porfier is bijzonder rijk aan ijzer en mineralen en zorgt voor een uitstekende drainage. Het maakt de bodem arm en onherbergzaam, en dwingt wijnstokken om diep te wortelen. Van nature zijn dit koele, goed geventileerde hellingen, wat de rijping van nebbiolo aanzienlijk vertraagt.

Die combinatie van hoogte, armoede en koelte geeft een zeldzame spanning in de wijn. Bij Colombera & Garella levert dat nebbiolo’s op die licht zijn van kleur, maar diep van smaak — met tonen van steen, rook, rozenblad en vuursteen. De structuur is verticaal en nerveus, zonder ooit streng te worden. Hun Bramaterra is geen wijn die wil bekoren op volume, maar op lengte en energie. Je proeft de bergen, het gesteente, de tijd. Een wijn als landschap.

Nino Costa – Roero op zand met vulkanische oorsprong

Roero werd miljoenen jaren geleden gevormd toen dit deel van Piemonte nog onder de zee lag. De bodems bestaan er vooral uit zand en klei, maar in de hogere gedeelten van de streek vind je vulkanisch beïnvloede lagen die rijk zijn aan fossiele resten en mineralen. In tegenstelling tot het compacte mergelprofiel van de overkant (Barolo), is Roero luchtiger, lichter van structuur, en hierdoor beter doorlaatbaar. De invloed van het vulkanisch gesteente in de diepere lagen zorgt voor subtiele variaties in vochtretentie en zuurgraad, met directe impact op de frisheid en aromatische precisie van de druiven.

Nino Costa werkt op precies zulke hoger gelegen percelen, met oude stokken nebbiolo en arneis. Zijn wijnen zijn elegant en geurig, met een opvallende spanning tussen fruit en structuur. Geen machtige extractie, geen demonstratief houtgebruik — maar juist een zekere luchtigheid, waarin het terroir zonder opsmuk spreekt. De Roero van Costa heeft vaak iets van sinaasappelschil, vuursteen en rozenhout: subtiel, complex en eerlijk. Wijnen die niet willen overtroeven, maar opvallen door hun terughoudendheid.

Vulkanische wijnen om te ontdekken

Deze drie vulkanische wijnen laten zien hoe verschillend gesteente – van lava tot porfier – de stijl van een wijn kan bepalen.