Wat was de drijfveer over te stappen van chef-kok naar importeur van Italiaanse wijnen?
In 2003 volgde ik de Vinologenacademie met het idee dat je als chef een goede wijnkennis moest hebben om de gerechten uit de keuken het beste bij de wijnen op de kaart te laten passen. Het was toen nog helemaal niet in de mode dat jonge mensen met wijn bezig waren en erg veel sommeliers liepen er eigenlijk niet rond. De wijn werd er een beetje bij gedaan. Als je eenmaal de wijn bent ingedoken laat dat je niet meer los en toe ik er jaren later achter kwam dat ik eigenlijk toch niet zelf een restaurant wilde openen was de logische stap om mijn andere passie te volgen en de wijnwereld in te stappen. Ik werkte toen als chef-kok bij Toscanini in Amsterdam. Via de sommelier en mijn beste vriend Gijs Thio begrepen we dat onze lievelingsleverancier Rob Verkerk zijn Italiaanse wijnimport wilde verkopen. De Franse markt was ook toe al flink dichtgetimmerd en Italiaanse wijn had via Rob en Gijs mijn hart gestolen. Dus de overname was een no-brainer.
Wat waren de grootste uitdagingen in je 15 jaar als importeur van Italiaanse wijnen?
De overname zelf was al een enorme uitdaging. We besloten eerst een jaar met Rob Verkerk samen te werken om het bedrijf te leren kennen. Veel producenten hadden we al ontmoet op onze wijnreizen met Rob samen toen nog als klant. Maar in dat jaar was de enorme crisis waarbij een heel aantal banken gewoon omvielen. De financiering rond krijgen was dan ook bijkans onmogelijk. Toen we het bijna hadden opgegeven kregen we met een nieuw finaal veel lager bod te zaak toch rond. Maar beginnen met een bedrijf in crisistijd is niet eenvoudig. Met elke nieuwe klant die we acquireerden verloren we er ook een, omdat er zware klappen vielen in de hogere horeca. Alle zakelijke klanten vielen weg.
Een ander moeilijk moment was het verlies van je eerste producent. Die werd met mooie beloftes gewoon weggestolen door een concurrent. Dat voelt toch een beetje als of je vriendinnetje het met je uitmaakt voor een ander. Auw.
Kun je vertellen over een specifieke Italiaanse wijn die een bijzondere indruk op je heeft achtergelaten en waarom?
Ik heb niet speciaal een moment waar één Italiaanse wijn mijn leven veranderde. Het was meer een langzaam proces waarbij achter iedere Italiaanse wijnbocht een geweldige verrassing of ontdekking lag. De Vinologenacademie is meer een promotiebureau voor Franse wijn dan een echte wijnopleiding. De WSET-opleiding is dat ook nu nog steeds trouwens. Het beeld wat ik had van Italiaanse wijn was dan ook abominabel. De wijnen die je daar te proeven kreeg en ook wat er in de Gall en Gall en supermarkten stond was allemaal zo flets en kleurloos, vooral het wit. Over het algemeen had het niet meer expressie dan water met alcohol. Ook toen al werd Italië een rood wijnland genoemd. Piëmonte en Toscane, en basta. Italië is echter een wit wijnland dat je uit je sokken blaast. De veelzijdigheid en complexiteit is ongeëvenaard. Ik weet nog dat ik mijn eerste Friulano uit Friuli proefde, of mijn eerste Greco’s en Fiano’s uit Campania. Dat had ik allemaal nog nooit meegemaakt. Die ontdekkingen lopen tot op de dag van vandaag door. We have only just begun.
Hoe heeft de Italiaanse wijnindustrie zich ontwikkeld sinds je begon als importeur? Zijn er trends die je hebt opgemerkt?
Ik noem Italië altijd een jong wijnland. Dat klinkt misschien raar met zo’n historie en geschiedenis, maar Italië is anders dan Frankrijk. Heel lang waren het allemaal kleine staatjes en koninkrijken die voortdurend met elkaar overhooplagen. Het werk wat de monniken in de Bourgogne deden en daar verschillende percelen bepaalden had je in Italië niet. In Piemonte hebben ze in navolging van de cru’s uit de Bourgogne ook het Barolo en Barbaresco gebied ingedeeld, maar eigenlijk slaat dat nergens op. Barolo en Barbaresco zijn van origine blends van verschillende wijngaarden om elk jaar een gebalanceerde wijn te maken. Uiteraard zijn er een aantal hele beroemde cru’s, maar er zijn nu ook percelen die een naam hebben gekregen, maar nooit als cru een geweldige kwaliteit kunnen halen. Een rare omgekeerde trend dus.
Maar wat vooral boeiend is aan Italië is het enorme arsenaal aan inheemse rassen. Het zijn er nu zo’n 360 waar een DOC-wijn van gemaakt wordt. Veel van deze rassen en wijnen zijn echter nog in ontwikkeling. Er is weinig historie, of kennis die van generatie op generatie is doorgegeven. Rassen worden herontdekt, maar niemand weet precies hoe dat ras het liefst gecultiveerd wordt of hoe je de fermentatie het beste doet of hoe de wijn moet worden opgevoed/gerijpt. Dus in elke regio is er enorm veel potentie en nog een schat aan wijnen te ontdekken. Het beste voorbeeld hiervan is denk ik nu de Etna op Sicilië. Toen ik daar in 2007 voor het eerst was was er een handvol producenten. We proeften interessante wijnen, maar niks was “af” Ze hadden de klok horen luiden, maar de klepel was nog niet gevonden. Dat heeft nog best even geduurd. Daar raakte alles in een stroomversnelling door de komst van wijnmakers van buiten de regio, die de potentie zagen van de beiden Nerello’s en het terroir. Nu is de Etna geen trend meer, maar een gevestigde naam en worden er misschien wel de mooiste rode en witte wijnen van Italië gemaakt. Bijna elke regio in Italië heeft de potentie om uit te groeien tot de nieuwe Etna. Ik was net in Puglia en daar raast ook een revolutie door de regio. Er worden allemaal witte wijnen gemaakt nu van Verdeca, Fiano en Minutolo. Super frisse wijnen met lage alcoholpercentages en precies wat je wil drinken in zo’n warme regio. Deze nieuwe generatiewijnmakers heeft duidelijk de trend die rondgaat in de wereld begrepen. Superboeiend en dus nog meer mooie wijn.
Wat zijn enkele van de belangrijkste factoren waarmee je rekening houdt bij het selecteren van nieuwe Italiaanse wijnen?
Dat is heel dubbel. Enerzijds wil je interessante commerciële keuzes maken die aan het eind geld in het laatje brengen, maar anderzijds zit je dus met al die onbekende druivenrassen opgescheept. We gaan niet uit elke regio chardonnay importeren omdat iedereen dat kent. Dus probeer ik wijnen te selecteren op hun uniekheid en ben ik altijd op zoek naar wijnen met veel expressie en smaak. Stuctuur is belangrijk, zowel in rood als wit. En energie. Ik heb een soort lijst in mijn hoofd zitten waar ik bij elke wijn die ik proef boxen afvink. Het is nogal en lijst, als er maar een paar vinkjes staan is de wijn dus niet interessant. Ik denk dat mijn klanten dit proeven. Dat de wijnen compleet zijn. Alle registers gevuld, hoekjes en randjes om in te verdwalen, vergezichten om van te genieten, maar vooral drinkbaarheid, plezier en complexiteit zonder ingewikkeld te zijn. Ik besef mij wel dat mijn perceptie van (Italiaanse) wijn anders is dan anderen, maar hoop met elke wijn iemands hart te stelen.
Welke rol spelen duurzaamheid en biologische wijnbouw in je selectie van de wijnen?
Duurzaamheid en biologische principes kom je bij ons niet onderuit. We werken voornamelijk met familiebedrijven die van generatie op generatie overgaan. Er is geen ruimte voor bestrijdingsmiddelen of meer nemen van de natuur dan dat je terugkrijgt. Ik vind officiële certificatie belangrijk, maar begrijp ook dat voor sommige van mijn producenten die labels niet streng genoeg zijn en voor anderen dat de bureaucratie ze tegenstaat. Wij zullen echter altijd op duurzame wijnbouw selecteren. Bij veel conventionele wijnen worden nooit alle boxjes afgevinkt zeg maar.
Wat zijn enkele van de meest memorabele momenten die je hebt meegemaakt tijdens je reizen door Italiaanse wijnregio’s?
Elke reis en elk bezoek aan Italië heeft wel zo’n moment. Vaak neem ik sommeliers mee op de reizen. Het is vaak heerlijk om te zien hoe zij reageren op producenten de cantina’s. Soms ligt de verrassing van de reis in een heel bijzondere pasta of de ontdekking van een nieuwe producent waarbij het voelt alsof je samen een schat hebt ontdekt. De ontdekking van onze producent uit Offida bijvoorbeeld. Dat was meer een gedwongen ontdekking. Ik laat me graag voorstaan op mijn onderzoekswerk, maar bij Mario Recchi Franceschini was het anders. Het was de laatste dag van wijnbeurs Vintaly op een woensdag in april. De beurs liep langzaam leeg. Van hoe verder de producenten naar Verona moeten komen, hoe eerder ze weer van de beurs vertrekken. Het mag eigenlijk niet, maar er zijn hele lege hallen op die laatste voor ons belangrijke middag. Wij wilden zoals elk jaar de wijnen van wat ik een topdomein uit Bolgheri vind proeven. Onderweg werden we aangesproken door een jonge man die met 6 glazen drie flessen wijn nog als enige in de Offida consorzio stand stond. Of we Pecorino en Passerina wilden proeven. We bedankten er vriendelijk maar beslist voor. Bolgheri ging voor. Aangekomen bij de stand was hij ook al dicht. Ze hadden geen glazen meer maar ze gaven ons de fles mee die nog bijna vol zat. We keerden terug op onze schreden naar Mario en maakten de deal dat we zijn wijnen zouden proeven als we daarna de glazen mochten houden, hij zou ook als beloning een mooi glas krijgen. Ik was al jaren op zoek naar Pecorino en Passerina maar had het maar opgegeven. Ze deden mij denken aan het ergste wat Italië kan voortbrengen: Water met alcoholsmaak. Maar wat Mario ons inschonk was van de buitencategorie. Alle vinkjes gingen in een keer af. Hij was pas net begonnen, maar maakte al meteen geweldige expressieve wijnen. Jaar na jaar blijft hij ons nog steeds verblijden met misschien wel de mooiste Passerina en Pecorino. Niks geen gedegen onderzoek, gewoon dikke mazzel. Nou dat mag ook wel een keer.
Wat zijn enkele van de onverwachte uitdagingen die je bent tegengekomen tijdens het importeren van Italiaanse wijnen?
Dat valt gelukkig reuze mee, Italianen zijn makkelijk in de omgang en zeer bereidwillig. En vaak blij en trots om hun wijn te kunnen verkopen aan iemand in het buitenland. Maar een onverwachte uitdaging was de producente Sabbionare. Ik sprak nog heel weinig Italiaans. We hadden haar ontdekt in haar gebied. Deze keer wel door gedegen onderzoek. En ik wilde haar wijnen importeren. Ik heb alles geprobeerd, maar ze beantwoorde mijn mails niet, ook nam ze de telefoon niet op. Ik werd radeloos. Hoe krijg ik die geweldige wijn nou in hemelsnaam naar Nederland? Toen kwam er een Italiaanse dame voor mij werken. Ik heb haar de telefoon gegeven en gezegd dat haar belangrijkste taak was om Donatella te bellen en over te halen haar wijn aan mij te verkopen. Bleek gewoon dat ze geen Engels begreep, nummers die ze niet kende niet opnam en nog nooit buiten haar eigen regio had geëxporteerd en het gewoon allemaal een beetje eng en ingewikkeld vond. Ze dacht als ik nou niet reageer gaat hij vanzelf weg. Mooi niet, haar wijnen zijn een vaste waarde in ons porfolio en voor mij absolute benchmark wijnen voor Verdicchio dei Castelli di Jesi.
Welk advies zou je geven aan wijnliefhebbers die willen leren hoe ze optimaal kunnen genieten van Italiaanse wijnen?
Vergeet alles wat je denkt van wijn te weten en laat je verrassen. Italiaanse wijn, zowel wit als rood heeft structuur en zuren en schuurt soms op onverwachte plekken. De geuren lijken niet op wijn uit Frankijk, maar daar komt het ook niet vandaan. Als je elke dag iets nieuws wil meemaken dan drink je Italiaanse wijn.
Kun je ons een kijkje geven in het proces van het selecteren van een nieuwe wijn om aan je assortiment toe te voegen?
Ik heb denk ik al wat voorbeelden gegeven. Er zijn verschillende paden die ik bewandel. Gewoon de gidsen lezen zoals Slowwine en de Gambero rosso en Italiaanse wijnblogs, dat zijn er trouwens niet veel. Ik vraag in goede restaurants in Italiaans regio’s met mooie wijnkaarten tips aan de sommelier. Ik vraag aan mijn producenten zelf of ze tips hebben. Vaak werken producenten met een consulterend oenoloog, ik kijk ook vaak welke andere producenten hij nog adviseert, soms zit daar dan ook een interessante ontdekking tussen.Daar begint het mee en dan is het gewoon proeven, proeven,proeven. Er zitten enrom veel teleurstelling tussen kan ik je vertellen. Soms duurt het jaren voordat we een producent hebben gevonden vor een bepaalt druivenras. Policy is niets te kopen wat we niet helemaal top vinden en we selcteren de producent op hun eigen stijl en kwaliteit, we gaan niet bijsturen of zeggen kan je een beetje meer dit of een beetje meer dat doen.
Welke rol speelt terroir volgens jou bij de diversiteit en complexiteit van Italiaanse wijnen?
Terroir neemt wat mij betreft het leeuwendeel van de complexiteit en diversiteit van een wijn voor zijn rekening. Onder terroir versta ik niet alleen de bodemsamenstelling, maar ook het klimaat. Je zult altijd de invloed van de bodem proeven in een wijn. Wijnen van een zandbodem zijn frisser en eleganter, kalk geeft zuren en mineraiteit, vulkanische bodems, zoals de Etna gefven vlezige, rokerige wijnen. Je merkt dit het beste bij producenten die van verschillende bodems wijnen maken en elke wijn precies hetzelfde vinivieren en opvoeden. Het verschil is evident.
Wat zijn enkele van de meest onderschatte Italiaanse wijnregio’s die je hebt ontdekt en waarom zijn ze zo bijzonder?
Welke regio is er niet onderschat in Italië, behalve misschien Toscane en Piemonte? Friuli was een van de eerste regio’s van Italië waar in de jaren tachtig van de vorige eeuw er op moderne manier wijn gemaakt werd. Dus fermentatie op staal, met temperatuur controle en soms opvoeding op frans barrique. Het is nog steeds een regio die moeilijk te verkopen is en die veel mensen niet kennen. Campania is wat mij betreft een van de regio’s waar de meest complexe witte winen ter wereld vandaan komen. Ze kunnen eenvoudig de competitie aan met Riesling of Chenin blanc ook twee van mijn favorieten. Weinig mensen beseffen zich dit. Ik heb het zelfs aan de producenten in de regio zelf moeten uitleggen. De wijnen kunnen prachtig rijpen en worden alleen maar mooier en complexer. Wisten ze niet, ze dronken het altijd jong. We hebben nu een hele serie oudere jaren kunnen kopen van onze Greco producent Bambinuto. Fenomenaal. Je weet niet wat je overkomt.
Wat zijn enkele van de grootste lessen die je hebt geleerd over het begrijpen van de behoeften van verschillende markten en klanten?
Moeilijke vraag. Ik heb dat na al die jaren eigenlijk nog niet goed kunnen ontdekken. Mensen verrassen mij altijd weer. Oude sommeliers die gewoontedieren zijn niks lekker vinden wat buiten hun smaak ligt zijn net zo legio als aanstormend talent die verbazend rare en complexe wijn als limonade tot zich nemen. Wij verkopen veel wijn in de omgeving van Amsterdam, dat is duidelijk een hele andere markt dan zo’n beetje alles buiten Amsterdam. Zelfs grote steden als Rotterdam of Den Haag lijken een ander pallet te hebben. Wij zijn toch altijd afhankelijk van avonturiers, mensen die niet bang zijn voor wijn die een beetje terugduwt en je aan het denken zet. Het bittertje voor de grip of de markante zuren schuwen we niet. We verkopen geen frisdrank, maar exclusieve wijn. We moeten dus onze eigen markt en onze eigen fans creëren en opleiden. Ziel voor ziel. Mooi werk.