Op zoek naar wijn uit Toscane?

Toscane is de bakermat van de schone kunsten in Europa, hier werd de basis gelegd voor de Renaissance. Beroemde kunstenaars zoals Michelangelo en Leonardo da Vinci trokken Europa na de middeleeuwen uit het duister. Vroeger streden de stadsstaten van Toscane met elkaar om de macht, nu doen ze dat op het gebied van de wijnbouw: Wie maakt er de beste wijn uit Toscane? Het lijkt wel alsof elke stad hier beroemde wijnen voortbrengt, met oneindig veel diversiteit. We nemen elk gebied hier even kort onder de loep.

Montalcino – Brunello di Montalcino

Montalcino behoort met zijn Brunello di Montalcino tot de allergrootste wijn uit Toscane. Van relatief onbekend en slaperig in de jaren 70 van de vorige eeuw nu uitgegroeid tot het mekka van Italiaanse wijn. Ooit zat hier een handvol producenten, nu zijn het er meer dan 250. Je kunt het gebied verdelen in het noorden en het zuiden. Het noordelijk deel ligt rondom het dorp Montalcino zelf en is wat hoger gelegen, en geeft dus ook wat frissere wijnen. Hier werken we met de kleine producent Scopetone. Die zeer gedistingeerde en ingetogen Brunello wijn maakt. Dan heb je ten oosten Montalcino het dorpje Torrenieri een beetje een buitenbeentje, de bodem bevat hier veel meer klei, de wijnen zijn hier dan ook robustere dan in de rest van de streek. Hier werken we met Col di Lamo. Giovanna Neri maakt geprononceerde masculine Brunello wijnen. En als laatst het zuiden aan de voet van de Monte Amiata, waar het warmer is en waar de meest rijke, sappige en zachte Brunello’s vandaan komen. Hier vind je Sesti, Mastrojanni en Terre Nere. Rosso en Brunello di Montalcino worden altijd van 100% Sangiovese gemaakt. De Brunello wijn ondergaat een lange rijping op hout en fles en wordt pas na 5 jaar uitgebracht.

Chianti en Chianti Classico

Jazeker er zijn meerdere Chianti gebieden. Het Chianti Classico gebied is net als het Carmignano gebied 300 jaar geleden al afgeschermd met een beschermde herkomstbenaming, maar in de jaren ontzettend gegroeid. Het Chianti Classico gebied is zoals de naam als zegt (deels) het originele herkomstgebied, maar ook dat is door de jaren heen gegroeid. Er zijn nu zo’n 72 honderd hectaren wijngaard. Chianti Classico is verdeeld in zones die vernoemd zijn naar het dorp waar ze om heen liggen. Greve, Radda, Castellina, Gaiole, Panazano, San Casciano en Casteluovo Bererdenga.

Greve in Chianti: Greve in Chianti ligt in het noord-oosten van Chianti Classico en staat bekend om zijn wijnen met een elegante structuur, levendige zuren en aroma’s van rood fruit en kruiden.

Radda in Chianti: Radda in Chianti liggen veel hoger gelegen wijngaarden. Radda produceert wijnen die vaak worden beschouwd als de meest slanke en elegantste in Chianti Classico. De bodem bestaat hier vooral uit marmer en zandsteen

Castellina in Chianti: Castellina in Chianti staat bekend om zijn wijnen met een goede balans tussen fruitigheid, tannines en zuurgraad. Deze wijnen hebben vaak aroma’s van kersen, bessen en specerijen.

Gaiole in Chianti: Gaiole in Chianti produceert wijnen die worden gekenmerkt door hun complexiteit en elegantie. Deze wijnen hebben vaak aroma’s van rood fruit, viooltjes en aardse tonen.

Panzano in Chianti: Panzano in Chianti staat bekend om zijn wijnen met een goede concentratie en structuur. Deze wijnen hebben vaak aroma’s van donker fruit, tabak en kruiden, en hebben een lange afdronk.

San Casciano in Val di Pesa: San Casciano in Val di Pesa produceert wijnen met een goede balans tussen fruitigheid en frisheid. Deze wijnen hebben vaak aroma’s van kersen, pruimen en bloemen.

Castelnuovo Berardenga: Castelnuovo Berardenga produceert wijnen die vaak krachtig en geconcentreerd zijn, met stevige tannines en aroma’s van rijp rood fruit en kruiden.

Dan heb je daaromheen nog het Chianti gebied. Ook dit gebied is weer verdeeld in allerlei subzones die vernoemd worden naar de stad waar ze in de buurt liggen Zoals de Colli Senesi rondom Siena en de Colli Fiorentini in de buurt van Florence. Chianti wijn is door het enorme uitgestrekte gebied soms moeilijk om te duiden. De enorme hoeveelheid subzones, hoogtes en exposities en druivenrassen die er gebruikt mogen worden geven veel verschillende expressies. De DOCG regels zijn nu aangepast dat er zo’n beetje alles mag en dat help niet altijd om scherp te krijgen hoe Chianti nu hoort te smaken. Hij mag zowel van 100% sangiovese gemaakt of tot 30% aangevuld met internationale rassen. Een beetje schizofreen, toch zien we in Chianti Classico een opkomst van klein serieuze producenten die op klassieke manier prachtige Chianti’s maken die wijn uit Toscane en Chianti weer geheel op de kaart zet. Zoals onze producenten Monteraponi en Istine.

Vino Nobile di Montepulciano

Het Nobile gebied ligt op dezelfde hoogte als Montalcino, maar verder landinwaarts. Een gebied met een hele lange historie en dat door verschillende schrijvers zoals de Poet Francesco Redi de hemel in geschreven is in het verleden. Ook Thomas Jefferson kocht al Vino Nobile als president van Amerika. Hier dankt hij ook zijn naam aan: Wijn voor Nobelen. De wijngaarden liggen tussen de 250 en 600 meter hoogte en staan aangeplant met Prugnolo Gentile een lokale kloon van Sangiovese. Ook is dit het gebied waar je Mammolo tegen kan komen in de blend. Mammolo is een kruidige en fruitig neef van de Sangiovese.

De bodem is veelal zand en klei, het Nobile gebied was vroeger een zee, maar er zijn ook wat ijzerhoudende zandbodems. Het klimaat is wat koeler dan Montalcino doordat het meer tegen de Appenijnen aan ligt, er is wat meer mist en het …meer zorgt voor een wat constantere temperatuur. Vino Nobile kreeg als een van de eerste wijnen van Italie de DOCG stauts, maar heeft aan het einde van de twintigste eeuw last gehad van teruglopende verkopen. Dit hangt waarschijnlijk samen met juist de opkomst van Montalcino en Brunello. Vino Nobile dacht zijn revanche te nemen door in te zetten op internationale druivenrassen die toe in de mode waren, maar dat leidde uiteindelijk alleen tot een algemener smaakprofiel en heeft de denominatie bepaald niet geholpen. Pas in de 21ste eeuw wint het gebied zijn reputatie weer terug en zie je steeds meer 100% Sangiovese wijnen hier vandaan komen. Wij voeren met Poderi Boscarelli het meest prestigieuze huis uit deze regio die al vele tientallen jaren tot de absolute top behoort.

Carmignano

Ten noord-oosten van Florence bevindt zich het DOCG gebied Carmignano dat al driehonderd jaar geleden erkent werd door Giacomo di Medici. Het gebied is nog net zo klein als toen. Dit is het laagste gebied voor wijn uit Toscane en vaak ook het warmst.  Er staat voornamelijk Sangiovese aangeplant maar ook laten ze zich voor staan op de Uva Francesca en franse druif ook wel bekend als Cabernet Sauvignon dat al in de 18de eeuw vanuit Frankrijk werd overgebracht en aangeplant. Het gebied is klein en bestaat uit een handvol producenten. De wijnen zijn altijd wat krachtiger en rustieker dan in de rest van Toscane. Wij werken hier met Fattoria Ambra een van de oudste producenten hier die veel heeft betekend voor deze denominatie.

San Gimignano

San Gimignano is vooral bekend vanwege zijn witte wijnen gemaakt van de Vernacciadruif. Ook San Gimignano lag in het pleistoceen onder de zee en in de bodem vind je hier dan ook veel kalk en klei. Als je de wijngaarden omploegt kom je ook heel veel schelpen tegen. Vernaccia gedijt het beste op deze bodem. De invloed van de Middelandsezee is nog goed te voelen hier en dat is goed voor de witte druivenrassen. Het brengt verkoeling en houd de wijnen fris. De rode wijnen zijn vaak wat bonkiger hier. Wij werken met het domein Le Calcinaie, een grootmeester in wit, maar ook steeds meer voor rood.

Voor wijn uit Toscane moet je bij Sprezzatura zijn.