Ik maakte al een heel aantal reizen dit jaar om producenten te bezoeken in Italië. In het begin van het jaar waren producenten bang voor weer een droog jaar net als 2022 waarin praktisch geen regen viel. Ook in 2023 leek het die kant uit te gaan. We bezochten eind april Piemonte en daar was dit jaar nog geen druppel regen gevallen. We hadden onze voeten nog niet gelicht of de regen viel twee maanden lang met bakken uit de hemel wat op verschillende plekken leidde tot aardverschuivingen en vooral peronospera of grijze meeldauw. Een vreselijke schimmelziekte die de bladeren maar ook de bloemen en vervolgens de druiven infecteert waardoor ze zich niet ontwikkelen en totaal verdrogen. Door de aanhoudende regen en de hoge temperaturen ontwikkelde peronospera zich zo snel dat er voor biologisch werkende boeren eigenlijk bijna niks te redden was. Ze mogen alleen spuiten met kopersulfaat wat de trossen wel beschermt, maar bij de eerstvolgende regenbui er weer vanaf spoelt. En dan moet je weer opnieuw en opnieuw. Mocht je dat in Toscane goed hebben gedaan dan donderde er vervolgens eind juni een verwoestende hagelbui over het zuiden van Montalcino waardoor 60 tot 100% van de oogst alsnog verwoest werd.
Hier volgt het verslag van mijn producenten bezoek in dit horrorjaar, waar ik dramatische verhalen te horen kreeg, maar ook grootse jaargangen proefden die recent uitgebracht zijn. Hoe de oogst van 2023 uiteindelijk wordt moet ik afwachten tot volgende bezoeken. Ik verklap wel reeds dat het niet allemaal dramatisch lijkt te worden. In Toscane staat bijna elke wijngaard in een eigen microklimaat. En er zit in het woord reeds verscholen dat de jaargang op de ene plek totaal kan verschillende van de andere plek ook al liggen ze hemelsbreed helemaal niet zo ver bij elkaar vandaan.
We begonnen dit jaar bij Sesti, een iconische producent in het zuid-westen van Montalcino. Sesti wordt geleid door Elizabeth, de dochter van de Guiseppe Sesti die het domein kocht in 1975 Ze leidde ons rond met volle overgave. Als dochter van een Engelse moeder en een Italiaanse vader was het bezoek in onberispelijk Britse tongval. Toen haar vader, die astronoom was het domein kocht in de jaren zeventig waren het ruïnes die volkomen overgroeid waren door braamstruiken. Het domein moest letterlijk terugveroverd worden van de natuur. Het wegkappen van de braamstruiken was een fulltimebaan die acht jaar kostte. Het kroonjuweel op het domein was de toren van het Castello die pas recentelijk weer in zijn oude glorie hersteld is. Vanaf de toren heb je een geweldig uitzicht over de hele gemeente. De toren diende in de middeleeuwen als uitkijkpost om vijanden aan te zien komen. Op de heuvels er omheen staan nog andere torens die elkaar tekens gaven bij onraad, met vuren of met trommelgeluiden. Ondertussen is het hele domein hersteld en er hangt een stille romantische sfeer. Een hele bijzondere plek.
Sesti
In de winter van 1985 vond er en verwoestende vorst plaats in Toscane die de olijfbomen die vaak honderden jaren oud waren verwoestte. Er stonden al enkele wijngaarden aangeplant, maar Guiseppe besloot er meer aan te planten en slechts een deel van de olijfboomgaarden te herstellen. Dit is het begin van de wijngeschiedenis van het domein. De eerste jaargang die uitkwam was in 1995. Die was samengesteld uit de oude en de nieuwe wijngaarden.
Guiseppe deed zijn inspiratie op bij producenten in de omgeving waar hij als Engelssprekende vertaalwerk deed voor hun folders of bij bezoeken van importeurs. Zo leerde hij alle kneepjes van het vak. In de begindagen van de populariteit van het Brunello gebied deelden de paar producenten die er waren hun kennis van mond op mond, er waren geen externe oenologen of flying winemakers. Alle kennis zat in hun hoofd. Sesti is dan ook van de oude stempel en maakt de wijnen op beton voor de alcoholische en malolactische fermentatie en de rijping vindt plaats op grote houten foeders van Slavoons eiken. Door de zuidelijke ligging hebben zijn wijnen wel altijd een wulpse structuur die bijna modern aandoen. De ligging van het domein waar nog veel invloed is van de zeewind zorgt voor zowel rijpheid als fraîcheur.
Scopetone
Scopetone is gevestigd aan de westkant van het dorp Montalcino. Loredana Tanganelli en haar man werken samen op dit micro domein. De wijngaarden liggen voor een groot deel op zo’n 450 meter boven de zeespiegel tegen de stadsmuren aan. Ze heeft 3,5 hectare Brunello wijngaarden, de rest liggen verderop daar komt haar niet te versmaden Toscano Rosso vandaan. Tot onze verrassing zag alles er pico bello uit bij haar. Volle gezonde trossen en zelf leek ze ook uitermate tevreden. Ze ging pas na het weekend oogsten. Dat is dan weer het voordeel van een klein domein, je kan overal goed bovenop zitten. In de kelder proefden we de jaargang van de rosso 2022 een warm jaar, maar door de hoge ligging van de gaarden mooi gevuld en rijk . De Brunello 2019 was stoer en recht door zee, knap en krachtig. Volgens Loredana het beste jaar wat ze ooit gemaakt heeft.
Terre Nere
Bij Terre Nere was de oogst in volle gang. Ook dit domein ligt net als Sesti ten zuiden van Montalcino, maar wat verder landinwaarts, hier heb je ook minder invloed van de zee. De wijngaarden liggen in het paradijselijke stukje van Castelnuove dell ‘Abate waar ook Poggio di Sotto en Stella di Campalto te vinden zijn. De smaken zijn hier wat warmer en mediterraner dan bij Sesti. Francesca Vallone is eind dertig en zwaait met veel schwung hier de scepter. Haar jongere broertje helpt haar, maar lijkt vooralsnog wat in de weg te lopen en heeft bepaald geen eelt op zijn handen. Ook hier was de jaargang een uitdaging en moest er streng geselecteerd worden in de wijngaard en ook op de sorteertafel. Wel waren ze tevreden over het de kwaliteit van het fruit. De rosso 2020 was een ferm exemplaar, mooie gebalanceerde jaargang. De Brunello’s 2019 waren vol en krachtig en lijken wat persistenter en complexer dan de 2018 wat een koeler en floraler jaar is.
